Gwers Arlunio 2

...to discover things not seen, hiding themselves under the shadow of natural objects, and to fix them with the hand, presenting to plain sight what does not actually exist.

Cennini

Och a gwae ac och again - ma'r artist o 'fewn i fi yn dechrau gweiddi eisiau dianc nawr. Dyw'r scribbling ar y papur ddim yn profi hynny eto, ond 'nes i adael gwers neithiwr mewn hwyliau *emosiynnol* dros ben... Fel wedes i wythnos diwetha, ma'r athro'n awyddus i bawb ddechrau o'r dechrau - ac ystyried o'r newydd sut mae cyfiaethu'r hyn sydd ddim yn bodoli, sef dy weledigaeth o'r natur o dy flaen, i siapau ar ddalen papur.

Cafon ni rhywfaint o hanes yr artistiaid Cennini ac Alberti, (gweler y dyfyniad agoriadol,) yn enwedig esboniad Cennini o'r berthynas rhyngom ni a'r hyn y'n ni'n ei weld, a'i ddarlunio... Nid fi yw'r person gorau i esbonio hyn o bell ffordd, ond yn fras - ceisia ddychmygu pyramid (ar ei ochr) rhyngddo' ti a dy fodel; â'r copa yn dy iris, â'r gwaelod yn y gwagle, neu'r mur, tu ôl y model. Er mwyn hwyluso pethau, roedd Cennini'n gosod llen gyda grid arno rhyngddo fe a'r model - dyma ddywedodd Cennini:

Nothing can be found, so I think, which is more useful than that veil which among my friends I call an intersection. It is a thin veil, finely woven, dyed whatever colour pleases you and with larger threads [marking out] as many parallels as you prefer. This veil I place between the eye and the thing seen, so the visual pyramid penetrates through the thinness of the veil. This veil can be of great use to you. Firstly, it always presents to you the same unchanged plane. Where you have placed certain limits, you quickly find the true cuspid of the pyramid. This would certainly be difficult without the intersection. You know how impossible it is to imitate a thing which does not continue to present the same appearance, for it is easier to copy painting than sculpture. You know that as the distance and the position of the centre are changed, the thing you see seems greatly altered. Therefore the veil will be, as I said, very useful to you, since it is always the same thing in the process of seeing. Secondly, you will easily be able to constitute the limits of the outline and of the planes. Here in this parallel you will see the forehead, in that the nose, in another the cheeks, in this lower one the chin and all outstanding features in their place. On panels or on walls, divided into similar parallels, you will be able to put everything in its place. Finally, the veil will greatly aid you in learning how to paint when you see in it round objects and objects in relief. By these things you will be able to test with experience and judgment how very useful our veil can be to you.

Ar ôl y cyflwyniad yna, darparwyd ein deunydd. Eto, doedd dim pensil i fod ar gyfyl y lle - roedd yn rhaid defnyddio darn o bren i farcio inc i'r papur. Yn ogystal a'r pren a'r inc, cafon ni ddewis 'viewfinder' yr un - naill ai pin-hole (sef fframyn bach cardfwrdd), pren mesur, neu i'r rhai lwcus iawn darn muslin wedi ymestyn dros ffram, gyda grid wedi ei lunio arno. Roedd yr athro hefyd wedi creu math o ffram tu ôl i'r model gyda tâp coch - er mwyn dangos gwaelod y pyramid ddychmygol.
Es i am bren mesur, ond i gychwyn, 'nes i'm ei ddefnyddio fel oedd angen. (Mae'r cyfres o luniau gynhyrchais i o ganlyniad yn dweud llawer am ba mor styfnig allai fod wrth cael fy nghorfodi i ddilyn rheolau....)

Ymdrech1:

'Nes i ddefnyddio'r pren mesur i geisio cyfiaethu graddfa cymharol rhannau'r corff - ond fel y gweli, rwy'n eitha rhydd gyda'r inc. Does dim ymdrech i ddychmygu'r pyramid, a dyw'r llun ar y papur ddim yn gynrychiolaeth union o'r olygfa oedd gen i (h.y. ma'r boi 'ma ar y papur llawer mwy na'r boi oedd yn ffitio rhwng 5 pwynt ar fy pren mesur - drwg iawn Dwlwen, tria eto! )

Ymdrech 2:

Ma hwn yn agosach ati - ond yn hollol gam! Rwy'n beio dylanwad y llun cynta', oedd dal i bipo arnai o waelod y dalen, yn ymddangos llawer mwy cywrain na'r grid estron o 'mlaen i nawr... Felly dyma fi'n troi'r papur drosodd.

Ymdrech 3:

Campwaith, nagyw e? ;) Ro'n i wedi hen flino ar yr ymarfer erbyn hyn - ro'n i'n deall y syniad, ond pan fod gen ti tri person a thri easel rhyngo'ti a dy fodel, mae'n uffernol o anodd plotio pyramid trwy eu cyrff nhw. Do, 'nes i bwdi... eto.

Ar ddiwedd y wers, mae'n rhaid i bawb arddangos eu gwaith, a 'nath yr athro ofyn i bawb edrych ar fy ngwaith i. Yn ei farn e, mae'r llun cynta yn 'commendable', dyw e ddim yn gywir, ond mae'n agos ati. Ond, dyw'r llun cynta ddim yn profi 'mod i'n deall sut ydw i'n cyfiethu'r hyn rwy'n gweld i'r hyn rwy'n dangos, a dyna oedd e eisiau i ni ystyried. Mae'n gam dewr i ollwng yr hyn sy'n gyfarwydd er mwyn ceisio deall pethau o'r newydd. Trwy ollwng y llun cynta a dechrau ar yr ymdrechion canlynol, 'nes i gymryd y cam, er 'nes i'm cweit a deall! (a ges i stwr am iwso dau ochr y papur 'fyd!) Fel gwaith cartref, rwy am edrych ar sylwadau Cannini eto, a cheisio meistroli'r dull mewn hunan-bortread.

Gyda llaw, ma 'na ddogfen ar arlunio newydd gychwyn ar BBC2 - The Secret of Drawing, oedd yn eitha diddorol wythnos diwetha a'n jam packed a lluniau pert...