29.7.05

Beicio a Flann O'Brien


Gan fod y crwtyn o'r cwm yn cadw mynd 'mlaen a 'mlaen am wychrwydd ei bennyfarthing newydd 'se'n i'n teimlo braidd allan ohoni heb gynnwys rhywfath o deyrnged i drafnidiaeth ddeu-olwyn... Problem yw, er 'mod i wedi buddsoddi mewn beic (/pentwr o grap) pan o'n i'n Coleg, ac wedi chwarae gyda'r syniad o seiclo nôl a 'mlaen, mae dal yn well gen i gerdded o un lle i'r llall pan dwi mewn dinas brysur - felly anaml, dyddiau 'ma, geith yr annwyl feic outing o'r cwtch dan stâr.

'Nai wyro am eiliad (och y pynio!) i nodi hefyd fod greddf ddwysach yn atal fy nefnydd o'r hen farch fetel. Nid fy meic i yw hi. Er mai pentwr o grap oedd gen i ers Coleg, 'nath rhai o rascals Glanrafon benderfynnu 'i dwyn hi o Heol Neville, felly ers 'nny, beic mynydd porffor Dad sy gen i - â chloch bach ar yr handle bar yn dweud 'I *calon* my bike'. (Ma Dad yn hynod hyderus o'i rhywioldeb, fe welwch.) Ac er mai pentwr o grap (#2) oedd y beic brynnais i o Heol Cowley yn Coleg, fy mhentwr o grap i oedd hi - ffurfiwyd berthynas unigryw o agos rhyngom, a bydd hi byth 'r un fath 'da beic rhywun arall...

So eniwe, nôl a ni at y pwnc. Hen beth od yw'r berthynas rhwng beic a'i berchenog, a dyna maes ymchwil mwya digri un o'm hoff awduron erioed. Llenor a Newyddiadurwr o Ddulun oedd Brian O'Nolan (1911-1966), oedd yn ysgrifennu dan yr enwau Flann O'Brian neu Myles na Gopaleen ymysg eraill. Roedd e'n gweithio fel Gwâs Sifil o ddydd i ddydd, a dyna'r rheswm am y ffugenwau am wn i. Daeth 'Myles' i wydd gyhoeddus* drwy'i golofn wythnosol, hynod o ffraeth a swreal, yn yr 'Irish Times'. Erbyn heddiw, enw 'Flann' yw'r mwya cyfarwydd, oherwydd y nofelau gwallgo' ac arabus sgwennodd yn y Wyddeleg ac yn Saesneg. Y gorau o rhain, yn fy marn i, yw 'The Third Policeman', stori am lofruddiaeth a ffawd y llofrydd, sy'n mynd o'r trywydd er mwyn portreadu'r cariad dyner sy'n datblygu rhwng dyn a'i feic.

Dyma ddisgrifiad bach o wefan Disinformation
It's a world where the policeman spend their time stealing bicycles, to limit the amount of atomic transference between humans and their modes of transport . . .
Mae'n stori anhygoel, hefyd, oherwydd y modd mae'r awdur yn ymyrryd yn gynyddol ar y brif-stori orffwyll gyda nodiadau dadansoddol am athronydd dychmygol o'r enw DeSelby a'i theoriau gwallgo'. Cewch chi ddarllen pwtyn o'r nofel ar hellshaw.com. Gwnewch plîs!


*Debyg o fod yn hollol anghywir yn ramadegol, ond 'sei'n cwl bathu ymadrodd sy'n dyblu fel 'public knowledge' a 'the public goose'.

28.7.05

Beth sy'n digwydd?

Peidiwch a gofyn i fi. Rhywffordd neu gilydd mae'n teimlo fel petai'r wythnos yma wedi rhuthro heibio a 'ngadael i yn fy ngwely yn dal i riddfan trwy poen yr hang over ddwbl p'nawn Sul. Dechreuodd yr 'hwyl a sbri' nos Wener, gyda trip i weld 'O'r Neilltu', cynhyrchiad Cwmni Theatr 3D, yng Nghanolfan Chapter, Treganna. Hwn oedd ail ddrama wreiddiol y cwmni, a cynhyrchiad tipyn mwy mentrus na'r cyntaf, 'Endorffin'. Golwg ar deulu drwy feddwl gwib y fam oedd sail y ddrama. Roedd y cymeriadu yn llwyddiannus ar y cyfan, a'r stori'n ddigon diddorol i fynnu sylw; ond, roedd 'na wendidau o ran amwysedd y stori yna, a theimlad cryf erbyn y diwedd na chawn ni ond ddyfalu beth oedd 'O'r Neilltu' eisiau i ni feddwl. Ond chwarae teg, llwyddodd yr actorion greu fflachiadau o sefyllfaoedd reit gryf yma ac acw - trawsnewidiad esmwyth Nia Wyn Jones (23) i hen fenyw yn ei phumdegau, er engraifft, ac un golygfa le roedd y pedwar actor arall oll yn fabanod dan 8 oed. Doedd hi ddim yn sioe ddifyr, yn yr un ystyr ag 'Endorffin', ond roedd hi'n fenter dewr gan gwmni ifanc, a braf iawn oedd gweld hynny ar lwyfan.

Hen ardd gwrw slei sy'n Chapter - bob tro ai yno, dwy methu gadael tan bod rhaid. 'R un hanes oedd hi eto wedi'r ddrama; bu ymgomio a chlocio chlawen... tan hwyr... iawn.

Mae gen i duedd reit annoying o ddilyn y nosweithi hwyr 'ma â chyfarfodydd di-angen o gynnar bore Sadwrn. A dyma fi'n llusgo'n hun o'ngwely am 8 diwrnod wedyn, er mwyn sobri mewn da bryd i gwrdd Siwan, fy chwaer, am goffi yn y dre. Pan symudais i i Gaerdydd gynta, bues i'n byw gyda Siwan yn ei thy bach twt ger Llandaf - 'nath e ddim weithio. Ar yr olwg gynta', ry'n ni'n eitha tebyg: cwrtais, tawel, a'n gwenu lot (cywirwch fi os wy'n rong...?) ond mae 'na un wahaniaeth pwysig (sy'n mwy ffyni yn Saesneg, so ffyc it): when it came to self-discipline, I stuck to the shallow end of our gene pool. Badwmtcha - Diolch i Colin Greenwood* o Radiohead am y ddelwedd yna, a diolch i chi oll am eich cymeradwyaeth. Eniwe, canlyniad y gyferbyniaeth oedd rhwystredigaeth, ar 'y'n rhan i, oherwydd bod rhaid sticio at house rules a bod yn ferch dda am gyfnodau llawer hirach na' sy'n bosib i Dwlwen. Fues i'n blentyn drwg. Lot. So, eniwe, rheswm y gwyrad 'na odd esbonio 'mod i nawr yn teimlo ddylwn i 'neud ymderch i fihafio yng nghwmni big sis, a siwr o fod dyna pam rwy'n trefnu 'i chwrdd hi'n gynnar a'n ymdrechu'n wythnosol yn erbyn bwystfilod yr hang over. 'Se'n i'n synhwyrol, 'se'n i'n aros mewn nos Wener, neu'n gadael y parti'n gynnar, ond Damn it, Mog*, I just can't do it... ah well.

Ta beth, wedi crwydro rownd dre drwy'r dydd a gwario ffortiwn yn sgil fy medd-dod, roedd hi'n bryd am barti. Merched 3D a'i drefnodd, a hoffwn i ddiolch iddyn nhw am ddarparu 5 potel o fodka a Duw a wyr faint o wîn tuag at y punch. Meddwais, Heddwyn, a mwydrais yn llon. Mae'n iawn - diben Duw wrth greu Dydd Sul oedd gorffwys.

Felly pam, oh pam, wnes i drefnu dwy awr o ymarfer corff gyda Siwan yn y p'nawn?! Aerobics a Yoga - Iasu, dodd dim lot o siap arnai, ond hei, wy'n browd 'mod i heb hwdi 'rol yr awr gynta - sticiwch at y pwyntiau posotif, ife. D'ife.

Wnes i oroesi, o leia. A dilynodd wythnos o waith gymharol brysur, sy'n lleddfu erbyn heddiw (hence muchos mwydring.) Bron yn wicend nawr, a bron iawn yn Steddfod 'fyd! Cewn ni drip arall i Chapter Nos Fory i weld Dramau Beckett, cwrdd Siwan am 12 (wy'n dysgu...) Dydd Sadwrn, wedyn pacio a threfnu'r cwis ag ati cyn gyrru lan yr A470 bore Llun.

*odd e'n sôn am virtuosity Johnny ar y gitar o gymharu a'i allu fe i twango'r fas... Select, c1998
*enw dyddiadur Mair... 1999? Odd gen i rhai o'r enw Ellie a Geoff 'fyd.

Llyfr Lloffion

Nodyn bach i sôn am Llyfr Lloffion, blog Geraint Edwards o'r Maes. Babi o flog ar hyn o bryd, ond wy'n siwr 'neith e dyfu...

26.7.05

Pictiwrs yn yr Eisteddfod

Cwis Tafarn yn yr Eisteddfod

21.7.05

Lluniau Oxegen (o'r ffônlôn)

Farwodd batris y camera digidol cyn i fi dynnu hanner digon o luniau draw'n Punchestown, felly dyma be ddales i ar y ffôn...


Bernard a Brett

Lighters yn ystod Greenday a'r olwyn fawr

Killers a The Magic Numbers

Super Furry Animals

Inkbites

Cliciwch y ddolen i ddarllen rhai o gerddi Gary Raymond - my mate. He he he...

So here we are again, sad to say,
Sad to be told, with cackling gulls
Eeking at the morning tide
You sit naked at the foot of the bed
Dragging long and slow at a paper roll
Half closed dark eyes pinch at hours
Half open mouth creased and wordless
Every trail of smoke
Every moment we ever fought to lose

13.7.05

Oxegen 2005 - yr adroddiad hirfaith

Ma cyffro’n cael effaith od ar ferch; tan fod cychwyn taith bws am 5 bore Gwener yn ddim trafferth o gwbl. (Noder fod dal bws am 5 yn gofyn i ti ddihuno am 3.30 – noder hefyd, felly, fy mod i a Sioned yn ferched hardcore o’r radd eithaf...) Dwy erioed wedi bod mewn stad digon ymwybodol i sylwi ar y ddinas ‘r adeg yna o’r bore o’r blaen, ond tro ‘ma dyma ddirgeleddau newydd yn dod i’r wyneb. Mae camu strydoedd gwag prifddinas wastad yn brofiad rhyfeddol, ond gyda’r haul yn gwawrio a’r meddylfryd ‘holidê’ wedi cydio ni’n dwy, roedd hi’n anodd stopio gwenu. O ffenest y bws dyma ni’n gweld bwnis Caerdydd am y tro cyntaf – degau o’r creaduriaid bach wrth ymyl heol Leckwith a’r cylchfannau allan i’r draffordd - yn bwydo’n y gwair gan syllu’n ddryslyd fel petai bws oedd y peth rhyfedda i’nhw weld. Dal awyren am 7, cyrraedd Belfast am 8.10. Erbyn 10 ro’n ni mewn caffi ar Woodstock Road (yn yr ardal Brotestant) yn bwyta Bacon Soda, a’n chwerthin at y trend gwallgo o enwi siopau sy ar waith yng Ngogledd Iwerddon. Mae’n debyg fod siop trin gwallt yn Lisburn erbyn hyn o’r enw ‘Kurl up and Die’ – enw sy’n methu’r pun wreiddiol yn hollol, ond sai’n gwybod, ma rhyw ffraethineb tra wahanol iddi yn fy marn i, fersiwn o’r un hunan-watwar amddiffynol sy’n nodweddi ymateb ffrindiau di-duedd o’r ardal yr adeg yma o’r flwyddyn wrth iddyn nhw chwerthin am y baneri, y coelcerthi a’r sôn am ‘twelfth burgers’. Ond roedd hi’n amlwg mor falch oedd Rachel na fydde hi ar gyfyl y brifddinas ddechrau’r wythnos wedyn.

P’nawn dydd Gwener, dyma fi a Rachel ymadael â Sioned, oedd ar ei ffordd i dreulio’r penwythnos gyda ffrind ym Mhortadown. Bu Rachel yn astudio Saesneg gyda fi yn Rhydychen; ma’i ar fin dechrau cwrs MA mewn cyhaliadwyaeth amgylcheddol yng Nghaeredin (yup, dyna lle ma 3 blynedd o astudio llên yn arwain...) Trip cloi i nôl car Mam o Donnaghadee, yna ‘mlaen i dde Belfast i nôl y brawd bach, Mathew, a’i ffrindiau Cormack a Michael, a bant a ni dros y ffin, â llond car o fechgyn tal, cwrw tsiep a cherddoriaeth uchel, uchel iawn.

Roedd hi wedi 9 unwaith i ni daclo ciw’r maes parcio, a’r ciw i’r maes pebyll, a’r ciw i’r toiledau ar y maes gwersylla.Yn ôl traddodiad, doedd y bogs ddim yn braf o gwbl – hyd yn oed ar y noson gyntaf – ond, fel petai ffawd yn mantoli’r anhegwch, dychwelais i weld fod y babell bron iawn fyny – o ddiolch i gydweithrediad gwyddel cyfeillgar o’r enw Kells. Doedd Mathew’n amlwg ddim eisiau campio wrth ymyl ei chwaer fawr – “did you guys say you weren’t going to camp beside us?”/ well, umm, no Mathew, but.... chwarae teg ma’r boi dechrau dysgu sut ma bod yn subtle – felly ddiflannodd y tri yna tra mod i’n diodde’r toiled, a dyna’r ola i ni weld ohonynt, oni bai am un sighting bore Sadwrn a’r daith hirfaith, ag eto hwylus, yn ôl i’r Gogledd bore Llun. Ro’n i a Rache yn eitha hapus i fwydro yng nghwmni Kells dros gan neu bump o Miller. Roedd e wedi bod i’r wyl ddwywaith o’r blaen, ac roedd hi’n argoeli i fod yn benwythnos gwych.

Dihunais am 6 bore Sadwrn i swn echrydus glaw ar nylon. Caeais fy llygaid. Dihunais am 7 bore Sadwrn i swn echrydus glaw ar nylon. Caeais fy llygaid. Dihunodd Rachel am 9 bore Sadwrn i swn echrydus glaw ar nylon – a dihunais innai i’w darbwyllo fyddai’r glaw yn pallu cyn i’r maes agor am 12. Erbyn 10.30, ro’n i’n panico braidd am nad oedd gen i ‘r un waterproof ar gyfyl fy sach fach o eiddo. Ond ar ôl i ni fynd ati i wisgo ac agor can o gwrw brecwast, roedd yr olygfa wedi harddu tipyn – doedd hi ddim yn heulog, ond doedd hi ddim yn bwrw chwaith. Roedd hi’n orymdaith fwdlyd i’r maes, ond doedd neb wir yn poeni, am fod y miwsig ar fin dechrau.

Roedd 5 llwyfan ar faes yr wyl. Y prif lwyfan (bandiau enfawr fel Greenday, Foo Fighters, Snoop), y lwyfan tocynnau (bandiau mawr, ond ddim cweeeeit mor fawr fel New Order), y stafell werdd (naws mwy hamddenol yn ystod y dydd gyda actiaiu fel Suzanne Vega, ond mwy ritzy erbyn y nos gyda headliners fel Interpol a James Brown), y babell ddawns (cliw yn y teitl – Mylo, LCD Superstars, Prodigy) a’r llwyfan bandiau newydd (lle doedd y cliw ddim yn y teitl, gan mai yma berfformiodd The Go! Team, The Magic Numbers, The Tears a Super Furry Animals.) Yn ogystal a hynny, roedd ‘na ffair gyda olwyn fawr, log flume a reids Mad-Max-aidd gyda’r lluniau grotesgue o gyrff hanner-noeth flourescent dan ebychiadau fel ‘Wild’ a ‘Thriller’. Yn yr ardal yma, fel math o fraint arbennig, roedd caws wythdeg-aidd yn chwarae non-stop – megis Bon Jovi, Queen a’r gan ‘na o’r nawdegau cynnar ‘I’m a bitch, I'm a lover I'm a child, I'm a mother I'm a sinner, I'm a saint I do not feel ashamed ...’ (‘nes i jyst gwglo hwnna rhag ofn bo chi’n poeni ;) )

Yn fras, a hyd ag allai gofio, aethon ni o’r 747’s, i Kaiser Chiefs, i Biffy Clyro (impressif), i’r tent i gysgu/ cael cwrw te, i Snoop (holdup!), i Queens of the Stone Age, i Mylo (gwych gwych gwych), heibio Ksabian, i Interpol (lle fethodd batris y camera!) , i Greenday (odd ar ganol gwahodd randoms i’r llwyfan i chwarae eu offerynau – druan a’r boi odd wedi paratoi baner ‘I play guitar’ gafodd ddim ‘i ddewis – cyn cyfro ‘Shout’ gan Lulu ), i The Go! Team (dawnsio gwallgo), a chwpla dydd 1 yn y babell bandiau newydd gyda The Tears. Ro’n i yn y rhes flaen. Geith unrhywun sy’n gyfarwydd â fy nghariad at Suede ddychmygu fy ymateb at fod wyneb yn wyneb â hwn. ‘Se’n i wedi llesmair, ond do’n i ddim am golli dim. Ma Brett a Bernard yn amddiffynnol iawn ar y llwyfan (diolch am dwli cynnwys potel o ddwr dros y gynnulleidfa), yn enwedig wrth ddelio â recwests am ‘The Beautiful Ones’, ond hei, roedd hi’n berfformiad da iawn – â’r caneuon yn gweithio’n well nag o’n i wedi disgwyl, a fel wedes i, o’n i wyneb yn wyneb â bagl Bernard Butler – o’n i’m yn mynd i gonan.

Es i i’n ngwely sach gysgu yn fodlon fy myd nos Sadwrn.

Dydd Sul – roedd hi’n danboeth. Bronagh Gallagher, heibio’r Beautiful South (‘I love you from the bottom of my pencil case...), hanner cysgu drwy Rilo Kiley, i Humanzi/ Jackson United, i Suzanne Vega (nefolaidd o hyfryd), i Mundy, heibio The Streets, i rhywbeth wy methu cofio, i The Killers (piti am y sain), i’r gwair tu allan y babell ddawns tra fod LCD Superstars yn chwarae, i The Magic Numbers (hoedown!), i eistedd tu fas i’r babell werdd lle roedd Rodrigo y Gabriella (banjos at 5 paces), heibio’r Foo Fighters (ddim wedi fy nghyffroi i) a benni lan nôl yn y babell bandiau newydd yn barod i Super Furry Animals. Do’n i na Rachel erioed wedi gweld y band yn fyw – ach, aeth hi’n wyllt pan agorodd y set â ‘Slow Life’. Perfformiad anhygoel arall, a Gruff Rhys tipyn mwy cyfeillgar i gynnulleidfa’r babell na fu Brett y noson gynt. ‘Man don’t give a fuck’ oedd yr uchafbwynt, a joli reit ‘fyd! Mae’n siwr fod hyn yn digwydd ym mhob gig SFA, ond arhosodd pawb tan ddiwedd y credit-roll, yn gofyn am fwy, ond doedd dim fwy i gael, felly bant a ni i’r babell.

Bore Sul, roedd hi’n 9.10 unwaith i ni falu’r tent a chario’n bitsach nôl i’r car – a lo and bihold, roed Mathew, Cormack a Michael yno’n aros i ni, y bechgyn da! Bant â ni, yn gymharol ddi-hang-ofer, dan haul danboeth arall, yn eiddgar i gyrraedd y ffordd fawr lle fyddai’r awel iach yn iachau’n cyrff blinedig. Ond na. Wedi llwyddo bachu rhai o fandiau gorau a mwya poblogaidd y byd i chwarae’r wyl, ac wedi sicrhau penwythnos hwylus (‘blaw’r toilets) i bawb ar y maes, doedd y trefnwyr yn amlwg heb feddwl am fodd call o gael fyny at 60,000 o geir gwersyllwyr drewllyd allan o’u maes parcio a nôl ar yr heol i wareiddiad... 4 awr, bobl, 4 awr mewn fiesta heb air con, 4 awr o deithio modfedd ar y tro allan o fro’r portaloo a llosg haul, at lewyrch ddiymhongar yr orsaf betrol. Roedd ‘na gyrff wrth ymyl y ffordd. Gwelom ni un dyn crin di-dent ar sach gysgu yn sizzlo dan yr haul – es i allan, gan ein bod ni ar stop ta beth, i geisio darbwyllo’r boi ddyle fe symud i’r cysgod, ond doedd e ddim i weld yn deall rhyw lawer, felly gadael potel o ddwr odd y gorau allwn i ‘neud. Gobeithio ‘nath e oroesi....

Nôl yn y Gogledd ar nos Lun, dychwelon ni’r tri bachgen i’w perchnogion priodol (mae Mathew newydd symud allan o gartre’i rhieni am y tro cyntaf, a’n dechrau blwyddyn allan yn gweithio yn y Co-op a’n trombônio mewn band jazz yn Belfast – falle ddeith e i astudio Cerddoriaeth a Ffiseg yng Nghaerdydd ar ôl hynny.) Ddaethon ni o hyd i Sioned mewn bar yn Donnaghadee (roedd hi wedi teithio o Portadown i Bangor, ac yna i dre enedigol Rachel i ni gyd gael treulio noson yr 11eg yn bell o Belfast.) Ymunodd Andrew gyda ni yno – cyn-gariad/ffrind gorau/boi iawn – a chafwyd pizza, peint a golygfa rhyfedd o’r goelcerth yn llosgi ger caer y dref cyn i ni fynd i’n gwelyiau ganol nos.

A dyna ni ddiwedd y daith, a’r post maithaif i’r blog ma’i gynnwys ers ei eni (yw maithaf hyd yn oed yn air?) Ond odd hi’n wyliau da, a wy’n teimlo hiraeth yn barod. Mwy o’r gwyliau ‘ma a llai o ddesgiau llychlyd a chyfrifiaduron sy angen. Tw reit boi. Oxygen 2006 amdani.

6.7.05

Oxegen - 2 ddydd i fynd




Sufjan Stevens


Dyma fi'n codi'n gynnar bore ma i ddrybowndio'n ffordd draw at y depot post i nôl y parsel sy 'di bod yno'n aros amdanai ers Dydd Llun. Parsel yn cynnwys albym diweddara Sufjan Stevens, 'Illinoise', oedd hi, ac o beth wy 'di clywed, mae'n dda iawn iawn iawn iawn iawn. Mae teitlau'r caneuon gallgof-o-or-esbonadwy, megis "A Short Reprise for Mary Todd, who Went Insane, but for Very Good reasons" yn ddigon difyr, ond ar ben hynny mae'r melodiau egniol a breuddwydiol, llawn harmoniau, wir yn codi calon (a roedd hi'n hen bryd i rhywun ail-greu hook 'Close to Me' The Cure gyda offerynau chwyth...)

CD braf a chyffrous dros ben. Ond i wneud pethau'n fwy cyffrous, 'nes i ddarllen bore 'ma fod 'Illinoise' wedi cael ei ohirio ddoe oherwydd problem gyda clawr gwreiddiol yr albym, sy'n cynnwys llun Superman yn hedfan uwchben Al Capone. Dyma darn gorau'r stori:
On the plus side, if you were able to order Illinois early, you've now got a nifty collectors' item in your hands.

Ho ho ho. Dyddiau braf.

5.7.05

20/07/05

4.7.05

AngerddCaerdydd

Fues i'n sôn gynnai am Wyl Drama eliwsif Caerdydd - dyma i chi ddolen i wefan Angerdd Caerdydd:
Fe fydd dros 100 o berfformiadau yn cael eu cynnal dros 29 o ddiwrnodau, i brofi heb amheuaeth bod Caerdydd yn ddinas ddrama. Ac eisoes mae yna ychwanegiad munud olaf i’r rhaglen – yr holl ffordd o Trinidad! Fe fydd y Trinidad Blue Devils yn ymuno â ni yn y parti lawnsio yn Chapter ar ddydd Gwener Gorffennaf 8fed. Mae’r digwyddiad yn rhad ac am ddim ac fe fydd yno ddrymio a pherfformiadau dawns deinamig o’r Caribî – a hynny gan ddeuawd fydd wedi’u gwisgo fel Diafolau glas, gyda chyrn a chynffonau. Fe fyddan nhw’n eich trethi chi – a hynny’n llythrennol, felly gwnewch yn siwr fod gennych chi ddigon o arian mân ‘to pay de Devil fuh to buy bread’!

Heblaw'r amlwg, rwy'n edrych ymlaen at Mother Tounge, drama gan Roger Williams am dranc ieithoedd lleiafrifol.